معناشناسی واژه غیب در قرآن

پایان نامه
چکیده

پژوهش حاضر با عنوان «معناشناسی واژه غیب در قرآن» با هدف بررسی مولفه های معنایی این واژه بر محور رابطه همنشینی، جانشینی و تقابلی نگارش شده است. برای رسیدن به این هدف، ابتدا واژه هایی که در حوزه معنایی «غیب»، رابطه همنشینی، جانشینی و تقابلی با این واژه دارند با ذکر فراوانی، معرفی و سپس با تحلیل اطلاعات، مولفه های معنایی «غیب» تبیین شد که در نهایت در بخش نتایج کلی، مولفه های معنایی منتج شده براساس همنشین ها، جانشین ها و تقابل مقایسه و از برآیند داده ها، مولفه های «غیب» استخراج شد. این مولفه ها عبارتند از: منحصر بودن مالکیت و علم غیب به خداوند؛ از جنس علم بودن؛ قابلیت تعلیم و آشکار ساختن بر افراد برگزیده؛ از جنس خبر بودن؛ نسبیت؛ مخفی بودن از حوزه علم و حواس؛ پنهان بودن و مصونیت از تعرض و دسترسی دیگران. مطالعه مفهوم «غیب» در فرهنگ لغت های عمومی عربی، فرهنگ لغت های تخصصی قرآنی - حدیثی و تفاسیر مشخص نمود در این کتب، اصلی ترین و به عبارتی تنها مولفه معنایی «غیب» پنهان و پوشیده بودن آن است در حالی که با رویکرد معناشناسانه مشخص شد اولین و قوی ترین مولفه معنایی «غیب»، منحصر بودن مالکیت و علم غیب به خداوند است، و مخفی بودن از حوزه علم و حواس از میان 7 مولفه در مقام ششم قرار دارد که این مخفی بودن مختص انسان نیست و در مورد ملائکه و جن نیز صدق می کند. همچنین در رویکرد سنتی لغویون 1 و مفسران 4 مولفه معنایی برای «غیب» بیان می نمایند در حالی که در رویکرد معناشناسانه 7 مولفه معنایی برای این واژه، استخراج شد.

منابع مشابه

معناشناسی واژه «احسان» در قرآن

واژه «احسان» یکی از کلمات بنیادین قرآن است که در ساخت دستگاه فکری و جهان بینی قرآنی نقش مهمی را ایفا می‌کند. این واژه در ادبیات قرآنی به دلیل ارتباط معنایی با سایر مفاهیم بنیادین قرآن مثل تقوا و ایمان، شامل حوزه معنایی گسترده‌ای است. گستردگی شبکه معنایی این واژه در فرهنگ قرآنی به دلیل چرخش اساسی معیار حسن از سلایق شخصی به معیار توحیدی است. در این نوشتار ضمن بررسی معنای لغوی احسان و مقایسه مصادی...

متن کامل

معناشناسی توصیفی واژه"عزم"در قرآن کریم

عزم از واژگان کلیدی قرآن کریم است.میزان اثرگذاری "عزمِ قرآنی" بر سرنوشت انسان،آن را به یک واژه اساسی تبدیل کرده است.پژوهش حاضر، واژه "عزم" را از نگاه معناشناسی ساخت‌گرا و براساس روابط هم‌نشینی و جانشینی بررسی می‌‌کند.با توجه به آیات "عزم"، دو واژه "امر" و "صبر" پربسامدترین هم‌نشین "عزم" است. واژگان "توکل"، "طلاق"، "عقده‌ النکاح"، "شاورهم"، "عهدنا"و "نسیان" دیگر همنشین‌‌های عزم است که هر کدام فقط...

متن کامل

معناشناسی واژه کریم در قرآن مجید

در این مقاله از طریق معناشناسی توصیفی، مفهوم کرامت با توجه به بافت آیات قرآن بیان شده است. اصل در معنای واژه کریم، تفوّق و عزّت ذاتی است و مانند واژه عزیز در مقام مقایسه قرار نمی‌گیرد. هر چیزی که در حد و غایت خودش، شریف و ارجمند باشد با واژه کرم توصیف می‌شود. براساس واژه‌های همنشین کریم در قرآن مجید این واژه در اکثر موارد دارای کاربرد معنوی می‌باشد و در مورد خدا، و غیر خدا بکار رفته است. واژگان و...

متن کامل

تأمّلی در معناشناسی واژه «اسوه» در قرآن و حدیث

نقش اسوه و الگو در تکوین شخصیت آدمی و سعادت وی انکارناپذیر است. به همین سبب در آموز‌ه‌های دینی و دیگر علوم نیز به بحث الگوبرداری پرداخته شده است. واژه‌‌‌ی «اسوه» در این موضوع نقش کلیدی داشته و پرکاربرد است ولی به مرور زمان معنای اولیه‌‌ی آن مغفول واقع شده و غالباً فهم صحیح و کاملی از کاربردهای قرآنی و حدیثیِ «اسوه» صورت نگرفته ‌است. در این مقاله، معنای اصیل واژه اسوه، کاربردها و اقتضائات آن بازکا...

متن کامل

معناشناسی واژه «جسد» در قرآن کریم

نوشتار حاضر به معناشناسی واژه «جسد» در قرآن کریم با روش باهم­آیی می پردازد. در این راستا، آیاتی که این واژه در آنها به کار رفته از نظر باهم آیی تحلیل متنی شده و پس از تعیین مهمترین عناصری که در فرآیند باهم­آیی با این واژه قرار گرفته­اند؛ یعنی جاودانگی، فراانسانی، مصر، یهود و ملک، فرضیة «اندیشة تجسّد» و «مومیایی» دربارة معنای این واژه ارائه و با شواهد قرآنی، از جمله رواج اندیشة تجسّد در کفّار و مشر...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


نوع سند: پایان نامه

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم - دانشکده علوم قرآنی تهران

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023